ITSA PWERA
Ni Cha Monforte
2009 Year of the Ox
Tuig sa Baka ang 2009. Kini base sa Chinese calendar. Daghang ineglish nga ngalan sa baka. Papyular na kanato ang cow. Ang klase sa baka nga kasagaran ginagamit pangtrabaho sa uma o pangkargada gitawag nga ox. Bull ang tawag sa lalake nga baka, ug ang baye nga baka nga nakaanak ug sobra duha gitawag nga cow. Stag o bullock ang mangton lake nga gikapon na. Way pili ta, bisag unsa, lami kan-on ang baka!
*****
Matud pa sa usa ka astrologer, ang ox usa ka simbolo sa pag-asenso o pagkaadunahan pinaagi sa grabeng pagtrabaho ug pagkamaayo. Sama sa ox nga baka, sa sunod tuig, moasenso ang tawong pasensyoso, kalmado, malinawon ug hilom samtang way puas ug way angal sa pagpatulo ug singot. Gwapo kini nga mga hiyas alang sa atong mga politikasan sa gobyerno.
*****
May 12 ka ngalan sa mga hayop ang Chinese calendar ug mobalik-balik kani kada dose ka tuig. Tama ra pod nga Year of the Ox ang 2009 kay seguro kining mga hiyas ang gikinahanglan natong tanan sa pag-abot sa epekto sa pangkalibutanong krisis pinansyal. Modagsa na balik sa atong mga probinsya ug kalungsuran ang atong mga igsoong OFW kay mawad-an na ug trabaho sa 2009. Morag wa pay preparasyon atong mga lokal nga opisyales aning problemaha.
*****
Morag maayo ang mahumanay na nga Year of the Rat sa 2008 kay misikat ang nasud tungod sa mga kadaugan sa atong people’s champ, boxing icon Manny Pacquaio, ug sa pagkunhod sa pletehan ug sa presyo sa gasolina ug krudo apil na ang atong bugas. Apan di ba karon pod tuiga mitaas ang mga presyo ning mga produktoha? Morag balik lang sa normal ang pagpaubos sa mga presyo.
*****
May na lang may duha ka beses nga may fare rollback sa syudad sa Davao ug Tagum. Sa Davao City, human sa pagtaas sa pletehan, may duha ka 50 centavos nga pagpaubos sa pletehan, ug sa Tagum City may duha pod ka tag P1 nga fare rollback. Dako man gud ang nasugdan sa Tagum gikan sa tag P7 paingon sa tag P10 nga minimum nga pletehan. Karong Enero 2, balik na sa tag P7 ang pletehan sa Tagum.
*****
Apan sa umaabot nga pagbalik sa P7 nga pletehan sa Tagum, kagahapong adlawa, hapit na mopaubos sa menus P30 ang presyo sa gasolina matag litro ug kung kini mokunhod pa sulod sa bracket nga P20 paingon sa P29.99 matag litro, nagpasabot nga tungod may flexi-fare ordinance sa syudad, ang pletehan sa Tagum mahimo nang tag P6. Gwapo gayud ning flexi-fare ordinance sundon sa ubang dapit kay kini makamasa man gud nga lokal nga palisiya.
*****
Para di magkagubot sa Tagum bahin sa pletehan, maayo segurong mobutang ang City Hall ug mga electronic billboard nga may pulang suga ug letrang: “TRICYCLE FARE TODAY: P7”. Sama kani sa mamalitay ug kopras nga may anunsyong, “COPRA PRICE TODAY: P__ PER KILO”.
*****
Ang flexi-fare ordinance man gud sa Tagum naglagda nga ang pletehan sa tricycle, ang moda sa transportasyon sa syudad, nagadepende sa presyo sa gasolina. Kung motaas kini, di motaas pod ang pletehan, kung mokunhod, di moubos pod ang pletehan nga wa na manginahanglan ug public hearing ug pagsubay sa taas nga proseso sa paghimo ug ordinansa sa bag-ong pletehan.
*****
Daghang mga party ug overnight sa dagat human sa Pasko. Sa Comval mainland nga way dagat, daghang miadto nangaligo sa beaches sa Comval coastal towns- Maco, Mabini ug Pantukan (ang opposition country sa mga national candidates kay midaug man si Fernando Poe Jr. niadtong 2004 nga piniliay ug mga opposition senatorial candidates sa 2007 piniliay). Tinoud, ang katawhang way dagat angayan gayud nga makaligo sa dagat bisag kausa sa usa ka tuig. Sa kapanahonan sa Pasko gayud kani kanunayng mahitabo…..Mabuhay ang mga civilian barangay police sa poblacion Nabunturan sa ilang foundation day sa panguna ni barangay kagawad Conie. Nag-overnight ligo, Xmas party pod sila sa dagat sa Samal niadtong Sabado ug Dominggo aron preparadong mosugat sa pagboluntaryo na usab alang sa kalinaw sa Bag-ong Tuig 2009!
MGA TEXT REAKSYON SA MIAGING KOLUM: Kabahin sa Movement for Good Governance (MGG)- “nganong si joe almonte man gyud? politiko gihapon na cya, kanang wala unta manggikan sa gobyerno?” – magdadaro sa comval 09216313174…. “taga poblacion tagbina, surigao del sur ko ug gusto q magpamiyembro sa MGG”- junesio baclado 09059246687.
(Alang sa inyong mga reaksyon ug komentaryo, mo-text lang sa 09069104553 o mag-email sa chamonforte@yahoo.com)